Jaszczurka jak Demogorgon. To nie “Stranger Things” a magia przyrody

Jaszczurki rozchylają klapy policzkowe, by odstraszyć napastników, a nie przypodobać się potencjalnym partnerom. Nowe badania rzucają nowe światło na zachowania jaszczurek, które do tej pory interpretowaliśmy błędnie.
Demogorgon ze “Stranger Things”

Demogorgon ze “Stranger Things”

Istnieją różne sposoby odstraszenia drapieżników. Niektóre zwierzęta wydzielają drażniące substancje, inne emitują alarmujące dźwięki, a jeszcze inne starają się wyglądać na groźniejsze niż są w rzeczywistości. Co ciekawe, często są one zbliżone do zachowań godowych, gdy liczy się znalezienie jak najlepszego partnera. Granica między strachem a zalotami jest płynna.

Jaszczurka rodem z serialu

Agama ropucha (Phrynocephalus mystaceus) to jaszczurka, która wyglądem przypomina Demogorgona z serialu “Stranger Things”. Zwierzę potrafi rozchylić klapy policzkowe, tworząc spektakularny pokaz, upodabniając się do kwiatu, któremu wyrosły zęby. Nowe badania opublikowane w Biological Journal of the Linnean Society potwierdzają, że zachowania te mają na celu odstraszanie drapieżników, a nie przyciągnięcie zalotników.

W opublikowanej pracy czytamy:

Sygnały o wyraźnym zabarwieniu mogą ewoluować w drodze doboru płciowego w kierunku ozdoby lub uzbrojenia, dając tym samym przewagę kondycyjną ich właścicielowi. I odwrotnie – rzucające się w oczy kolory mogą również ewoluować w drodze selekcji naturalnej jako sygnały ostrzegawcze lub odstraszające potencjalnych drapieżników. Podczas gdy rzucające się w oczy plamy barwne mogą ewoluować w jednym celu (np. jako wskaźniki jakości), mogą później zostać wykorzystane w innym (np. do obrony przed drapieżnikami).

Naukowcy postanowili sprawdzić, co dokładnie motywuje agamy do rozchylania płatów policzkowych. W tym celu schwytali kilka osobników w chińskim Tukai i badali interakcje zachodzące między osobnikami tej samej płci. Okazało się, że klapy policzkowe nie rozchylały się przeciwko konkurującym samcom. W interakcjach między samcami i samicami również nie odnotowano niczego niezwykłego.

Phrynocephalus mystaceus

Inaczej było, gdy zwierzętom pokazano zdjęcia drapieżników. W pierwszej kolejności pokazano im zdjęcie lecącego sokoła, który w większości przypadków spowodował ucieczkę zwierząt, choć 3% jaszczurek wydęło policzki. Wartość ta wzrosła do 12%, gdy zdjęcia ptaków zastąpiono innymi jaszczurkami żyjącymi na wolności. To wyraźnie wskazuje, że klapy policzkowe są prezentowane w odpowiedzi na kontakt z drapieżnikiem, a nie potencjalnym partnerem do kopulacji. Naukowcy przekonują, że jest jeszcze wiele do zbadania.

Nasze eksperymenty i pomiary reakcji przeciw drapieżnikom były w dużym stopniu skoncentrowane na perspektywie potencjalnej ofiary. Następnym etapem będzie zbadanie reakcji potencjalnego drapieżnika, aby ustalić, czy rozchylenie klap policzkowych rzeczywiście wywołuje reakcję przestrachu poprzez przeciążenie jego układu sensorycznego.